Verbum Hodiernum: CIVITAS

---

CIVITAS Dictionary Entry

---

Today's word is CIVITAS, an abstract noun from the root civ-, as in civis. So just as civis refers to a "citizen," the abstract noun civitas refers to "citizenship" or the "general state of being a citizen." By metaphorical extension, it comes to mean the "community of citizens," in the sense of a "nation" or "state." By metonymy this can also extend to the sense of a "city," although note that while the words civitas and urbs can both be translated as "city" in English, they have quite different origins in Latin.

It is the word civitas which gives rise to the word for city in the various Roman languages, such as Italian città and Spanish ciudad. It is the old French form of the word, cite, which gives us the modern English "city."

Here are some Latin proverbs and sayings that use today's word:

Unus vir non facit civitatem.

In magna civitate multa et varia ingenia sunt.

Magna civitas, magna solitudo.

Civitates quo maiores, eo deteriores.

Labore virtute civitas floret.

Civium industria floret civitas.

Custodi civitatem, Domine.

Salus civitatis in legibus est.

Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege.

Talis est civitas, quales sunt principum mores.

Qualis rector est civitatis, tales inhabitantes.

Quales sunt summi civitatis viri, talis est civitas.

Disciplina praesidium civitatis.

Unius peccata tota civitas luit.

Duarum civitatum civis esse nemo potest.

Civitas in seditione non potest esse beata.

Omnis civitas vel domus divisa contra se, non stabit.

Beata civitas, quae in pace bellum timet.

Haec tota in civitate fabula est.

In libera civitate oportet etiam linguas esse liberas.

In libera civitate lingua mensque esse liberae deberent.

Lingua, quo vadis? erectura civitatem et rursum eversura?

Terribilis est in civitate sua homo linguosus.

Vae civitati in qua iuvenes magistratum gerunt!

Agros et civitates sapientia et navem gubernat.

Non potest civitas abscondi supra montem posita.

Frater qui adiuvatur a fratre quasi civitas firma.

Melius in oppidulo esse primum quam in civitate secundum.

Tria sunt enim quae habemus: libertatem, familiam, civitatem.

Omnibus duas esse censeo patrias, unam naturae, alteram civitatis.

Non enim habemus hic manentem civitatem, sed futuram inquirimus.